Türkiye'de demiryolu ulaşımının yaşam döngüsü analizi ve yaşam döngüsü maliyeti yöntemleri ile değerlendirilmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında, ülkemizde karar vericilere bir girdi sağlaması amacıyla, demiryolu ulaşım sisteminin çevresel etkileri ile bu etkilerin ekonomik açıdan değerlendirilmesi Yaşam Döngüsü Analizi (Life Cycle Assessment, LCA) ve Yaşam Döngüsü Maliyet (Life Cycle Cost, LCC) yöntemleri ile birlikte yapılmıştır. LCA analizi lisanslı SimaPro 7.3.3 yazılımının CML 2 baseline 2000 yöntemi kullanılarak, LCC analizi de aynı yazılımda yeni bir maliyet modeli oluşturularak gerçekleştirilmiştir. LCA’daki etki kategorileri olarak abiyotik kaynakların tükenmesi, asidifikasyon, ötrofikasyon, küresel ısınma, toksisite, ozon tabakasının tükenmesi ve fotokimyasal sis; LCC’de ise içsel (enerji, malzeme, nakliye) maliyet ve dışsal (kirletici, kaza, gürültü) maliyet kategorileri incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Yüksek Hızlı Tren (YHT) demiryolu hattının çevresel etkilerinin %58’i altyapı, %42’si işletme bileşenlerinden, Konvansiyonel Demiryolu’nun (KD) altyapı bileşeni %39, işletme bileşeni %61 seviyesinde çevresel etkiye neden olmakta ve KD-yük taşımasından oluşan çevresel etkilerin de %25’i altyapıdan, %75’i işletmeden kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak, demiryolu ulaşımı ile ilgili stratejilerin belirlenmesinde çevresel etkiler ve dışsal maliyetler mutlaka göz önüne alınmalı ve sürdürülebilir bir ulaşım stratejisi için tezde belirlenen çevresel etkiler ile maliyetleri en aza indirecek önlemler alınmalıdır.