Çeviribilim ve yabancı dil öğretiminde araç çeviri uygulamaları

Abstract

Çeviribilim ve yabancı dil öğretimi ayrı iki bilim dalıdır. Çeviribilim, çevirme ve çevirilerle ilgilenir. Çevirinin farklı tanımları yapılmaktadır. Ancak genel olarak çeviri; bir dildeki bir metnin anlamsal ve işlevsel eşdeğerlilik sağlayarak başka bir dile aktarılması olayıdır. Bu bağlamda yalnızca kaynak ve erek dili bilmek çeviri yapmak için yetmemektedir. Dilin yanında dili konuşan insanların yaşamını, kültürünü de bilmek gerekir. Farklı çeviri türleri (edebi, teknik çeviri gibi) bulunmaktadır. Buna bağlı olarak da değişik çeviri yöntemleri uygulanmaktadır. Çeviri olayında; çevirmen, kaynak ve erek dil, kaynak ve erek dilin içinde bulunduğu kültür, kaynak metnin dilsel, biçimsel ve estetik özellikleri, metnin değeri, metin yazarının vurgulamak istedikleri ve çevirmenin çalıştığı ortam gibi pek çok etken önemli yer tutmaktadır. Yabancı dil öğretimi; yabancı bir dilin kurumsal çerçevede, belirli yöntem ve tekniklerle öğretilmesi ile ilgilidir. Yabancı dil dersi ise; yabancı dil öğretimi amaçlarının gerçekleştirildiği ortamdır. Yabancı dil öğrenme süreci-bütünüyle olmasa da-burada gerçekleşir. Yabancı dil dersinde çeviri bir amaç değil, bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu bağlamda yabancı dil dersinde çeviriye yer verilip verilmeyeceği konusu, bilim adamları arasında uzun tartışmalara neden olmuştur. Ancak günümüzde bu tartışmaların yönü değişmiş ve çeviri uygulamalarına yabancı dil dersinde ne zaman, nasıl ve hangi seviyede yer verileceği tartışılmaya başlanmıştır. Bu durumda yabancı dil dersinde belirli sınırlılıklarla yazılı ve sözlü çeviriye yer verilebilir. Bu uygulamalar genelde alıştırma şeklinde olup yabancı dil dersinde edebi metinlerden çok günlük yaşamla ilgili metinler kullanılır. Çeviri uygulamalarına yer verirken; öğretilecek yabancı dilin durumu, eğitim seviyesi ve eğitim kurumları, hedef grup ve seviyesi, yapılacak çeviri uygulaması ve materyal gibi noktalar dikkate alınmalıdır. Yukarıda vurgulanan noktalar ülkemiz için de geçerlidir. Ancak ülkemizde yabancı dil derslerinden çeviriden daha çok ölçme aracı olarak yararlanılmaktadır. Öğretmen yabancı dil dersinde çeviriye yer verirken çok dikkatli ve titiz davranmalıdır. Zaten öğretmenin de çeviri konusunda yeterli bilgiye sahip olması gereklidir.