| dc.description.abstract | Erken dönemde ortaya çıkan problem davranışların mümkün olduğunca erken yıllarda süreğen hale gelmeden etkililiği kanıtlanmış müdahale programlarıyla önlenmesi son yıllarda giderek önem kazanan bir konu haline gelmiştir (Buck ve Ambrossino, 2004; Guralnick, 2005; Severson, Walker ve Hope-Doolittle, Kratochwill ve Gresham, 2006). Türkiye’de problem davranış sergileyen çocuk sayısının gün geçtikçe artışı bu davranışların erken dönemde etkili ve sistematik programlarla kontrol altına alınmasınıgerekli kılmaktadır; ancak ülkemizde bu konuya ilişkin yapılmış olan çalışmaların yeterli olmadığı göze çarpmaktadır. İlgili alanyazında problem/antisosyal davranışlar gösterme riski olan çocukların problem davranışlarını erken dönemde önlemede etkili ve sistematik programlardan biri olan Başarıya İlk Adım Erken Eğitim Programı’nın anasınıfı, ilköğretim 1. ve 2. sınıf öğrencilerini kapsayan orijinal versiyonunun etkililiğini inceleyen pek çok bilimsel araştırmaya ulaşılmış (Beard ve Sugai, 2004; Blalock, 2008; Carter ve Horner, 2007; Walker, Severson, Feil, Stiller ve Golly, 1998); ancak programın daha sonraki yıllarda 36-72 aylık çocuklar için uyarlanmış olan anaokulu versiyonunun etkililiği ile ilgili yapılmış sınırlı sayıda araştırmaya rastlanmıştır (Diken, Bozkurt, Arıkan, Çolak, Çelik, Cavkaytar, Şenbalkan, 2011). Bu özgün durum ve gerekçelerden hareketle gerçekleştirilen bu araştırmanın amacı, Başarıya İlk Adım Erken Eğitim Programı Anaokulu Versiyonu (BİA-AV)’nun 36-72 aylık Türk çocuklarının problem/antisosyal davranışlarına ve sosyal becerilerine olan etkisini incelemektir. Bu amaca bağlı olarak araştırmada ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Bununla birlikte programın sosyal geçerliği uygulama sonrasında öğretmen ve velilerden veriler toplanarak değerlendirilmiştir. Araştırma 2011-2012 öğretim yılında Eskişehir il merkezi sınırları içerisinde bulunan İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı toplam 12 bağımsız anaokulunda yürütülmüştür. Deney grubunda toplam 11 hedef anaokulu öğrencisi, 11 öğretmen, 11 veli ve 6 BİA-AV rehberi; kontrol grubunda ise 11 anaokulu öğrencisi ve 11 öğretmen olmak üzere toplam 61 kişi araştırmanın katılımcılarını oluşturmuştur. Bu araştırmada öğrencilerin problem davranışları ve sosyal becerilerine ilişkin veriler “Okulöncesi ve Anasınıfı Davranış Ölçekleri” ile toplanmıştır. Araştırmanın sosyal geçerlik verileri ise deney grubunda yer alan öğretmen ve velilere araştırmanın sonunda “BİA-AV Veli ve Öğretmen Memnuniyet Formları” doldurtularak toplanmıştır. BİA-AV programının uygulama güvenirliğini ölçmek için ise “BİA-AV Rehber-Öğretmen Aşaması ve Ev Uygulamaları Uygulama Güvenirliği Kontrol Listeleri” kullanılmıştır. Araştırma bulgularında; deneyve kontrol grubunun “Okulöncesi ve Anasınıfı Davranış Ölçekleri”nden aldıkları toplam problem davranış ve sosyal becerileri puanları karşılaştırılmış, deney grubunun kontrol grubundan farklı olarak ön test toplam problem davranış puanlarının son test ve izleme puanlarından anlamlı derecede yüksek olduğu; başka bir deyişle uygulanan programın deney grubu üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, uygulamanın deney grubunun kendi içerisinde toplam problem ve dışsallaştırılmış problemdavranış puanlarını da anlamlı derecede azalttığı saptanmıştır. Programın deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin ön test-son test-izleme toplam sosyal beceri puanları arasında ise anlamlı bir fark yaratmadığı görülmüştür. Sosyal geçerlik bulgularında, öğretmen ve velilerin büyük çoğunluğu programdan memnun kaldıklarını, hedef çocukların sınıf ve evdeki davranışlarındaki değişiklikleri hemen fark ettiklerini, programın evdeki ve sınıftaki gereksinimlerini karşıladığını ve programı başka bir öğretmene ve veliye uygulamaları için önereceklerini belirtmişlerdir. Son olarak, bu araştırmada araştırmanın sınırlılıkları ve ileriki çalışmalar için öneriler sunulmuştur. | en_US |
