İlköğretim ve ortaöğretim örgütlerinde uygulanan beden eğitimi derslerinde karşılaşılan istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlarla başa çıkmada benimsenen yaklaşımlar : Afyonkarahisar örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı ilköğretim ve ortaöğretim örgütlerinde uygulanan beden eğitimi derslerinde karşılaşılan istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlarla başa çıkmada benimsenen yaklaşımları beden eğitimi öğretmenlerinin görüşleri açısından belirlemek ve bu görüşlerin cinsiyet, mesleki kıdem ve görev yapılan öğretim basamağı değişkenleri açısından farklılıklar gösterip göstermediğini saptamaktır. Bu amaçla geliştirilen veri toplama aracı 2006 yılı mayıs ayı içerisinde Afyonkarahisar ili ve ilçelerindeki ilk ve ortaöğretim örgütlerinde görev yapan 129 beden eğitimi öğretmenine uygulanmıştır. Nitel ve nicel araştırma yöntemiyle elde edilen verilerin incelenmesi sonucunda, İlköğretim ve ortaöğretim örgütlerinde "şikayet etme", "gürültü yapma", "izin almadan" konuşma her iki veri grubunda da ortak ve genel olarak belirtilen sınıfiçi istenmeyen öğrenci davranışları olarak gözlenmiştir. İlköğretim ve ortaöğretim örgütlerindeki kadın ve erkek öğretmenlerin cinsiyet değişkenine göre "oldukça sık" karşılaştıkları istenmeyen davranış en yüksek oranla kadınlarda "arkadaşına küfretme" olarak belirtilirken, Erkeklerde "arkadaşını şikayet etme" davranışı görülmektedir. Görüşme sonuçlarına göre ise, kadın öğretmenlerin en sık karşılaştıkları istenmeyen davranış "derste gürültü yapma" erkek öğretmenlerin ise derse "eşofmansız olarak gelme" olarak belirlenmiştir. Beden eğitimi öğretmenlerinin karşılaştıkları sınıfiçi istenmeyen davranışların mesleki kıdem değişkenine göre dağılımı değişiklik göstermekle birlikte 1-3, 4-7 ve 8 ve üstü yıllık kıdem aralıklarındaki her üç grup üyeleri için "oldukça sık" karşılaşılan sınıfiçi istenmeyen davranış "öğretmene arkadaşlarını şikayet etme" (%7), (%9,3) ve (%6,2) olarak belirtilmiştir. İlköğretim basamağında oldukça sık görülen "öğretmene arkadaşını şikayet etme" davranışını en yüksek oranda sık izleyen davranış "arkadaşına bağırma" davranışlarıdır. Bu bulguyu görüşmelerden elde edilen "arkadaşını şikayet etme" (n=7) bulgusu desteklemektedir. Ortaöğretim basamağında sık karşılaşılan istenmeyen davranışlar "derste izin almadan konuşmak", "derste gülme, arkadaşlarını güldürme", "derse eşofmansız gelme" davranışı ile örtüşmezken, "arkadaşlarıyla şakalaşma" davranışı ile benzerlik göstermektedir. İstenmeyen öğrenci davranışlarının nedenleri, "Televizyonda şiddet içerikli programları izlemesi" "Anne ve babanın boşanmış olması" "Aile içi geçimsizlikler, anlaşmazlık ve kavgalar" olarak belirlenmiştir. Bu bulgu nitel olarak elde edilen "Ailelerin sosyal ve ekonomik düzeyleri" görüşüyle tamamen örtüşmese de nedenin en yoğun olarak aileye bağlanmasıyla örtüştürülebilir.