Ortaokul öğrencilerinin eğitim teknolojisi standartlarına ilişkin yeterliliklerinin incelenmesi

Abstract

Teknolojinin bilgiyi yaratma ve var olan bilgiyi işleme süreçleri üzerindeki rolü her geçen gün artmaktadır. İçinde bulunduğumuz dijital çağdaki teknolojik gelişmelerin, insanların düşünme tarzlarını, davranışlarını, iletişim ve yaşam biçimlerini de değiştirdiği görülmektedir. Öğrencilerin teknolojiyi kullanmalarının öneminden yola çıkan bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki ortaokul 4. sınıf öğrencilerinin bilişim teknolojileri yetkinliklerini belirlemek ve değerlendirmek için kullanılabilecek bir teknoloji standartları ölçeği geliştirmektir. Alanyazın taraması ve uzman paneli yardımıyla hazırlanan ölçek formu, ortaokul 4. sınıfta öğrenim gören 620 öğrenciye uygulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi (AFA) için kullanılan bu örneklem grubunu Türkiye'nin yedi farklı bölgesinden öğrenciler oluşturmuştur. AFA’dan önce 70 maddeden oluşan madde havuzu, analiz sonrasında 4. sınıf öğrencilerine yönelik eğitim teknolojisi standartlarını içeren dört faktör ve 21 madde altında toplanmıştır. Bu faktörler (1) teknoloji okuryazarlığı, (2) yaratıcılık, (3) dijital vatandaşlık ve katılım, (4) yenilikçiliktir. Ölçeğin genelinde Cronbach’s Alpha katsayısı .886 iken ölçme aracını oluşturan faktörler için .57 ve .87 arasında değişmektedir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ortaya konan faktör yapısını doğrulamak amacıyla 182 yeni katılımcı ile doğrulayıcı faktör analizi (DFA) gerçekleştirilmiştir. Modifikasyon indeksleri yardımıyla ideal değerlere ulaşan dört faktörlü yapı, öğrenciler içinteknoloji standartları ölçeğinin güvenilir ve geçerli olduğunu, ileride yapılacak çalışmalarda kullanılabilirliğini göstermektedir. Ortaokul 4. sınıf öğrencilerinin teknoloji yeterliklerini belirlemek için geliştirilen ölçek, Türkiye genelini temsil eden 26 şehirde 1960 öğrenci tarafından yanıtlanmıştır. Bulgular, öğrencilerin teknoloji standartlarını büyük ölçüde karşıladıkları görüşünde olduklarını göstermektedir. En yeterli görülen alt boyut teknoloji okuryazarlığı ve yenilikçilik olurken,daha az yeterli görülen alt boyut ise yaratıcılık olmuştur. Dijital vatandaşlık ve katılım boyutu ise öğrencilerin kendilerini yeterli bulmakla birlikte en az yeterli olduklarını belirttikleri alt boyuttur. Çalışmaya ait bir diğer bulgu ise öğrencilerin puanlarının cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemesidir. Anneleri ve babaları çalışan öğrenciler ölçek genelinden daha yüksek puan almışlardır. Öğrencilerin teknoloji standartları ölçeğinden aldıkları puanların, annelerinin ve babalarının eğitim ve çalışma durumlarından, bilgisayar, internet bağlantısı ve diğer teknolojik araçlara sahip olma durumlarından olumlu olarak etkilendiği görülmektedir. Bilgi toplumu ve çağdaş iş yaşamının gerektirdiği becerilere sahip olmadan başarılı olunamayacağından, çalışmada erken yaşlardan itibaren bireylerin bilgi ve iletişim teknolojileri becerileri ile donatılmasının önemi vurgulanmıştır. Elde edilen sonuçların Milli Eğitim Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurumu, üniversiteler ve öğretmenler için yararlı olacağı, ilgili kişi ve kuruluşlar için bir rehberlik edeceği düşünülmektedir.