Nepeta betonicifolia C. A. Meyer ve Salvia limbata C. A. Meyer bitkilerinin uçucu yağ bileşimi ve biyolojik aktivitelerinin incelenmesi

Abstract

Nepeta betonicifolia ve Salvia limbata Azerbaycan’da yetişen, Lamiaceae familyasının büyük öneme sahip türleridir. Nepeta çoğunlukla kurak koşullarda Avrasya, Kuzey Afrika ve özellikle Akdeniz’in etrafındaki ülkelerde, Azerbaycan’da özellikle Nahçıvan, Talış, Şuşa, Hınalıq, Tufandağ, Oğuz, Bozdağ, Altıağa’da; Salvia ise Azerbaycan’da Nahçıvan, Göyçay, İsmayıllı şehirlerinde, taşlık güney yamaçlarda ve çalılıklarda yetişmektedir. Nepeta türleri Azerbaycan’da gıda, vitamin, ilaç (derman) olarak, uçucu yağ eldesinde, baharat olarak ve dekoratif amaçlı; Salvia türleri vitamin, ilaç olarak, dekoratif amaçlı ve yem bitkisi olarak kullanılmaktadır. Vücuttaki zararlı toksinlerin atılmasına yardım etmekte, bronşit ve astım semptomlarını ortadan kaldırmaktadır. Karaciğeri temizlemekte, idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisine yardım etmekte, fazla terlemeyi, stresi, kan şekerini azaltmakta ve sakinleştirici olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda boğaz ağrısını azaltmakta, saçların beyazlamasını yavaşlatmakta, zihni güçlendirmekte, diş ağrılarında ve ağız yaralarını tedavi etmek için kullanılmaktadır. Bu tez çalışmasında Azerbaycan’dan toplanan, toplandığı ülkede üzerinde çalışmaya rastlanmamış olan Nepeta betonicifolia ve Salvia limbata bitkilerinin uçucu yağ ve hidrolat bileşimleri Gaz Kromatografisi - Gaz Kromatografisi/Kütle Spektrometrisi ile belirlenmiş, biyolojik aktivitelerinin incelenmesi amaçlanmış ve bu konuda araştırmalar-çalışmalar yapılmıştır.