Metinlerarası ilişkiler kapsamında Endülüs müziğinde motif yapıları

Abstract

1960’lı yıllardan itibaren Julia Kristeva tarafından kullanılan metinlerarasılık terimi, bir metnin kendi başına var olmayacağını, her metinde öncü metinlerden izler taşındığını ifade eden bir kuramdır. Mozaik gibi farklı parçaları bir dokuda birleştiren kavram, metinler arasındaki yeniden yazıma vurgu yapmaktadır. Metinlerarasılıkta, ele alınan metinle bir veya daha çok metin arasındaki ilişki incelenir. Tarih boyunca yazınsal türün olduğu her dönemde bu ilişki varlığını sürdürmüştür. Edebi türde olduğu gibi müzikte de besteciler alıntılar ve biçemsel aktarımlar ile önceden yazılanı tekrar kendi çalışmalarına dahil etmişlerdir. Bu sayede hem kendinden önceki bestecilere olan saygılarını göstermişler, hem de eski olanı yeniden yazarak nesiller arası aktarım da sağlamışlardır. Çalışmada ilk olarak metinlerarasılık kuramına değinilecek ve metinlerarası yöntemler açıklanacaktır. Metinlerarasılık kuramının müzikteki yansımasına ek olarak bestecilerin tarihsel süreçte yaptığı aktarmalardan ve yeniden yazımdan bahsedilecektir. İkinci olarak Endülüs bölgesinin tarihsel ve kültürel yapısı hakkında bilgi verilerek bu bölgede ortaya çıkan zengin kültürel gelenekten söz edilecektir. Buna bağlı olarak sözlü gelenek aracılığı ile de şekillenen Endülüs’ün ayırt edici müzikal özelliklerine değinilecektir. Son olarak da Endülüs’e ithafen yazılan çalışmalardan örnekler verilerek bu çalışmalardaki motifler metinlerarasılık kapsamında değerlendirilecektir.