Gençlerin gönüllülük faaliyetlerine ilişkin tutumlarının sosyolojik bir analizi: İzmir Gençlik Merkezleri örneği

Abstract

Bu araştırma tarihsel, olgusal ve kavramsal çerçeve içerisinde, gençlerin kamuya ait gençlik merkezlerinde gönüllülüğü nasıl deneyimlediğine ve genç kimliğine bağlı olarak gönüllülüğü kendi yaşamında nasıl anlamlandırdığına odaklanmaktadır. Bu doğrultuda, hangi profillerin gönüllülük ile hangi yollarla tanıştığına, hangi motivasyonlarla gönüllülük faaliyetlerinde bulunduğuna ve gönüllülük faaliyetlerinde bulunarak hayatlarında ne tür maddi ve manevi faydalar sağladığına ilişkin bulgular sosyal sermaye kuramı üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırma süresince "Gençlik Merkezi" olgusunun ortaya çıkış koşulları, Türkiye'de gönüllülük tartışmaları, Türkiye'de yürütülen gençlik çalışmalarının Avrupa Birliği politikaları ile ilişkileri ve bir kamu merkezinde gönüllü olmanın etkileri incelenmiştir. Araştırmada İzmir'de yerel yönetime bağlı Alsancak Havagazı Gençlik Merkezi'nde gönüllülük faaliyetlerine katılan 17-30 yaş arası 16 gençle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma modeli kullanılarak beş ay boyunca katılımcı gözlem yapılmış ve etkinliklerde farklı rollerle aktif katılım sağlanmıştır. Türkiye'deki gençlik araştırmaları ile gençliğe tarihsel bakış konusunda Lüküslü'nün gençlik miti kavramsallaştırmasından; gençlerin gönüllülük deneyimlerinin kendilerine ne tür bir konfor sağladığına yönelik tartışmada ise Böhnisch'in hayatla baş etme kavramından faydalanılmıştır. Ayrıca araştırma bulguları, bir kurumda gönüllü olmanın, bireysel gönüllü eylemlerde bulunmaktan farklı olarak düzenli katılım ve zamanında hazır bulunma gibi zorunluluklar gerektirdiğini ve bu durumun katılım sıklığını etkilediğini ve kurum içinde bir tür tabakalaşmaya neden olduğunu ortaya koymuştur. Yaşam koşullarına bağlı olarak daha sık katılım fırsatı bulan gençlerin, gençlik merkezindeki ilgili faaliyetlerden daha anlamlı faydalar elde ettiği, gençlik merkezinde yürütülen gönüllülük faaliyetlerinin gençleri "proje üreten gençler" ve "proje ile gidilen gençler" olarak ayrıştırdığı bulgusu dikkat çekmiştir. Bu durum, Bourdieu'nün "yeniden üretim" kavramıyla açıklanmıştır.