Açık ve uzaktan öğrenmede bulut tabanlı ve iş birliğine açık e-kitapların etkileşim boyutunun incelenmesi

Abstract

Bu eylem araştırmasının amacı, bulut tabanlı ve iş birliğine açık e-kitaplarda etkileşim boyutunu incelemektir. İlgili alanyazın ve farklı uygulamalar incelenerek pilot çalışmalar gerçekleştirilmiş ve doğrudan kitap üzerinde tartışma ve işbirlikli çalışma imkânı veren Activetextbook platformunun kullanımına karar verilmiştir. Ardından platform Türkçeleştirilerek öğrenme yönetim sistemine entegre edilmiştir. Araştırma bağlamında, Temel Bilgi Teknolojileri II kitabı bu platform üzerinde kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları, 2017-2018 Bahar Döneminde Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Sisteminde yer alan 78 gönüllü öğrenenden oluşmaktadır. Eylem araştırması planının oluşturulması ve geçerlik güvenirlik çalışmaları için, açık ve uzaktan öğrenme alanında uzman 4 kişilik bir heyet oluşturulmuştur. Araştırmacı da eylem araştırması kapsamında uygulayıcı rolünü üstlenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler, araştırmanın temel amaçları doğrultusunda önce tematik içerik analizi ile incelenmiş, sonrasında etkileşim türleri ve araştırma topluluğu çerçevesinde betimsel içerik analizine tabi tutulmuştur. Uygulama sürecinde en az bir yorum yapmış 16 öğrenen ve bu süreçte görevli olan öğretici ile görüşme yapılmış ve bu görüşmeler içerik analizi ile incelenmiştir. Araştırma bulguları, uygulama sürecinde ikinci döngüden itibaren verilen öğrenme desteği ile etkileşimin sağlanabildiğini göstermiştir. Üçüncü döngüde öğreticinin de uygulama sürecine dahil olmasıyla etkileşimin artmaya devam ettiği görülmüştür. Araştırma öncesinde verilen teknoloji seminerleri ve oryantasyon çalışmaları ile uygulama sürecinde sağlanan öğrenme desteğinin topluluk hissi ve sosyal bulunuşluk üzerinde etkili olduğu gözlenmiştir. Öğrenen yorumlarının ve yapılan görüşmelerin analizi; öğretimsel ve sosyal bulunuşluğun, bilişsel bulunuşluğu olumlu yönde etkilediğini göstermiştir. Ayrıca; bulut tabanlı e-kitap ortamının, öğrenen-içerik etkileşimini sosyal etkileşime dönüştürme potansiyeline sahip olduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra araştırma bulguları, kitap üzerindeki tartışma ortamının özellikle açık ve uzaktan öğrenme ortamlarında etkili ve verimli olduğunu, öğretici ve öğrenenlerin ortamdan oldukça memnun kaldıklarını göstermiştir. Araştırma sürecinde elde edilen deneyim ve görüşlere bağlı olarak bulut tabanlı e-kitap ortamında geliştirilebilecek özellikler verilmiş araştırmacı, öğretici ve kurumlara yönelik öneriler sunulmuştur. Araştırmanın sonunda eylem araştırması kapsamında geliştirilen eylem araştırması planı, araştırmacı ve öğreticilere sunulmuştur.