Piramit satış sistemlerinin Türk ceza hukukundaki yeri

Abstract

Piramit satış sistemleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 80. maddesi kapsamında yasaklanmıştır. Para ya da malvarlığı kazanılacağına dair vaatler verilmesi nedeniyle kısa yoldan zengin olma hayali kuran çok sayıda kişinin katıldığı, ancak çoğu insanın para kaybetmesi ile sonuçlanan bu sistemlerin yasaklanması ile hem zayıf konumda olan tüketicilerin hem de kamu düzeninin korunması amaçlanmıştır. Çalışmamızda öncelikle piramit satış sistemlerine ilişkin genel bilgilere yer verilmiş, bu sistemlerin karşılaştırmalı hukuktaki ve Türk hukukundaki yeri irdelenmiştir. Ardından, aralarında benzerlik bulunması nedeniyle doktrinde piramit satış sistemleri ile karıştırılan yasal ve yasal olmayan sistemler ile ilgili bilgi verilmiş, bu sistemler ile farkları ortaya konularak aralarındaki çizgi belirginleştirilmeye çalışılmıştır. Akabinde, piramit satış sisteminin kurulması, yayılması ve tavsiye edilmesi yasağına ilişkin özel hukuk ve idari yaptırımlar ele alınmıştır. Çalışmamızın ana konusunu ise piramit satış sistemlerine ilişkin getirilen yasağa aykırı davranan kişiler hakkında Türk Ceza Kanunu'nun ilgili hükümlerinin uygulanacağını düzenleyen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 77. maddesinin 17. fıkrası oluşturmaktadır. Zira Türk Ceza Kanuna genel bir gönderme yapan bu düzenleme nedeniyle doktrinde piramit satış sistemlerinin hangi suç kapsamında cezalandırılacağı tartışmalıdır. Bu nedenle çalışmamızda piramit satış sistemlerinin Türk Ceza Hukukundaki yerinin, doktrindeki görüşler ve Yargıtay kararları ışığında saptanması amaçlanmıştır. Söz konusu amaç doğrultusunda çalışmamızın ikinci bölümünde, doktrinde piramit satış sistemlerinin uygun düştüğü iddia edilen suç tipleri incelenecektir.