Yöneticilerin kurumsal sürdürülebilirlik kararlarında etkili olan motivasyonlar: turizm sektörü üzerine bir araştırma

Abstract

Kurumsal sürdürülebilirlik kavramı, kurumların iş süreçlerine ekonomik faydanın yanında çevresel ve sosyal faydayı da dâhil etmesine yönelik bir anlayış olarak ortaya çıkmıştır. Her geçen gün sürdürülebilirlik faaliyetlerinde bulunan kurumların sayılarında artış olduğu görülmektedir. Ancak kurumların neden sorumlu davranışlarda bulunduğuna yönelik akademik ilgi çok az gösterilmiştir. Bu çalışmanın amacı, kurumsal teori ve paydaş teorisi temel alınarak kurumlarda sürdürülebilirlik kararlarının geliştirilmesinde etkili olan motivasyonları belirlemektir. Çalışmada bu amaca ulaşabilmek için öncelikle yapısal bir model oluşturulmuştur. Bu modelde kurumların çevrelerinden, organizasyon yapısından ve yönetim yapısından olmak üzere üç temel faktörün sürdürülebilirlik kararları üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Kurumsal çevre faktörleri zorlayıcı, taklitçi ve normatif baskılardan oluşurken; organizasyonel faktörler kaynak varlığı, sürdürülebilirlik odaklı kültür ve algılanan fayda olarak ele alınmıştır. Yönetimsel faktörler ise, sorumlu liderlik ve sürdürülebilirliğe yönelik tutumdan oluşmaktadır. Çalışmada belirlenen faktörlerin sürdürülebilirliğin çevresel, ekonomik ve sosyal boyutuyla ilişkisini değerlendirmek için YEM analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri Türkiye'deki 4 ve 5 yıldızlı otellerdeki üst düzey 205 yöneticiden elde edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, zorlayıcı ve normatif baskıların sürdürülebilirliğin üç boyutu üzerinde etkisi bulunurken; taklitçi baskılarda bu etkinin olmadığı belirlenmiştir. Bununla birlikte kaynak varlığı ve sürdürülebilirlik odaklı kültürün sürdürülebilirliğin üç boyutu üzerinde anlamlı etkisi bulunmasına rağmen; algılanan faydanın sadece ekonomik sürdürülebilirlik üzerinde etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Son olarak, sürdürülebilirliğe yönelik tutum ile sorumlu liderliğin çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik üzerinde anlamlı etkisi bulunurken; ekonomik sürdürülebilirlik üzerinde etkisi olmadığı belirlenmiştir.