Bilinçli farkındalıklı turistlerin gözünden turizm deneyimi

Abstract

Batı psikolojisine bilimsel bir terapi yöntemi olarak uyarlanan bilinçli farkındalık (mindfulness), Budizm geleneğine ait bir meditasyon tekniği olmakla birlikte, yürüyüşten yemek pişirmeye, alışverişten seyahate, sosyal pratiklerin genelini kapsayan bir yaşam biçimi haline dönüşmüştür. Bilinçli farkındalık, turizm ve rekreasyon alanlarında 1980'li yıllardan itibaren araştırılan bir konu haline gelmiştir. Bununla birlikte, araştırmalar bilinçli farkındalığı turizm deneyimi, turizm çalışanları, turizm ve sürdürülebilirlik açılarından incelemektedir. Bu tez çalışmasında, nitel araştırma yöntemine başvurularak durum çalışması deseni benimsenmiş ve bilinçli farkındalık eğitimlerine katılan ve eğitimci rolüne de sahip olan kişilerin bilinçli farkındalık temelli seyahatlerine yönelik algıları betimlenmiştir. Bu çalışma doğrudan bilinçli farkındalık eğitimi almış olan kişilerin seyahat davranışlarını inceleyen ilk çalışmalardan biridir. Araştırma verileri araştırmacının katıldığı bilinçli farkındalık eğitimi ardından yaptığı gözlemler ve 2021 yılının ağustos ve Eylül aylarında çevrimiçi görüşmeler ile elde edilmiş ve tematik analiz ile çözümlenmiştir. Pilot görüşme de dahil olmak üzere 11 katılımcı ile gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda bilinçli farkındalık eğitimi almış olan bireylerin seyahatlerinde ve katıldıkları turizm hareketlerinde kişisel, çevresel, ekonomik ve psikolojik olarak daha duyarlı oldukları belirlenmiştir. Bunun yanında, bilinçli farkındalıkla birlikte bireylerin seyahat alışkanlıkların değişime uğradığı ortaya çıkmıştır. Özellikle, turist motivasyonu olan kaçış yerine "An"a odaklı bir deneyim elde etme talebi ile seyahat kararları aldıkları belirlenmiştir. Bu değişimle birlikte bilinçli farkındalıklı bireylerin doğal ve sosyal çevre ile bilinçli farkındalık eğitimi almadan önceki hayatlarına göre daha farklı bir etkileşime girdikleri görülmektedir. Elde edilen tüm bu veriler ışığında bilinçli farkındalıklı bireylerin deneyimlerinin daha hatırlanır olduğu ve memnuniyet düzeyinin daha yüksek olduğu saptanmıştır.