Türk Silahlı Kuvvetleri personeline yönelik şehit, harp ve vazife malulleri ile yakınlarına sağlanan haklar ve bir model önerisi : Ankara örneği

Abstract

Bu çalışmanın konusu şehit yakınları, harp ve vazife malulleri ile yakınlarına sağlanan haklar ve tasarlanan bir model önerisini içermektedir. Bu konularda, alanyazında az sayıda akademik çalışma bulunmaktadır. Çalışmaların kısıtlı sayıda olmasının nedeni kişilerin devlete kayıtsız şartsız bağlı olması, sunulan hizmetlerin kapsamını bilememesi ve sunulan hizmetlerle yetinmesi ve yaşanan mağduriyetler karşısında tepki vermede ketum davranmasıdır. Yapılan çalışmaların kapsamı sağlanan haklara yönelik mennuniyet derecelerinin tespiti ile sınırlı tutulmuştur. Hak sahiplerine sağlanan 46 konu başlığından altı tanesi için başvuru şartı aranmamaktadır. Sadece altı grup için “memur/memur, asker…” çalıştığı kurum tarafından düzenlenen belgeler Sosyal Güvenlik Kurumuna ve Ordu Yardımlaşma Kurumuna gönderilerek hak sahiplerinin haklardan yararlanmaları sağlanmıştır. Geri kalan 40 başlıkta yer alan imkân ve muafiyetlerden yararlanabilmek için hak sahiplerinin ilgili kurumlara şahsen başvurmaları gerekmektedir. Sağlanan haklarda başvuru zorunluluğu, yararlanıcıların zamana ve emeğe ihtiyaç duyması, yeterli bilgi birikimine sahip olmaması ve/veya başvuru sırasında her yıl kurumlardan yeniden belge temin etmesi gibi güçlükler mağduriyetlerin yaşanmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada, aynı mesleki birikimleri bulunan katılımcılara yer verilerek Kartopu Örnekleme Yöntemi kullanılmış, dokuz uzman personel tecrübesine dayalı likert tipi ve açık uçlu sorulardan oluşan görüşme soruları kullanılmış, Nitel araştırma yöntemi ile ölçümler yapılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde yedi ülkeye ait şehit, gazi, savaş mağduru ve yakınlarına yönelik hukuki düzenlemelere; ikinci bölümünde Türkiye’de şehit yakını, harp ve vazife malullüğü kavramı, hukuki düzenlemeler ile sağlanan haklara; üçüncü bölümünde ise e-Devlet Kapısı sisteminde gerçekleştirilecek süreç iyileştirme ve geliştirme faaliyetiyle birlikte, haklardan faydalanma sürecinin müracaat esaslı yapıdan, merkezi/vekâlet sistemli bir yapıya dönüşümün sağlanacağı bir model önerisine yer verilmiş, elde edilen veriler ışığında önerilerde bulunulmuştur.