Elektrik ve doğal gaz piyasalarında yoğunlaşmalar ve yakınsama yoluyla meydana gelen yoğunlaşmaların Türk ve Avrupa Birliği mevzuatı açısından incelenmesi

Abstract

Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra enerjiye dolayısıyla enerji kaynaklarına olan gereksinim hızlı bir şekilde artmaya başlamış, artan bir şekilde devam etmiş ve etmektedir. Enerji ve enerjiye olan ihtiyaç artık hava-su gibi zorunlu temel ihtiyaçlar arasında sayılmakta ve evrensel kamu hizmeti olarak kabul edilmektedir. Enerjinin önemi ve elde edilmesinde kullanılan kaynakların kıtlığı bu alanda farklı ekonomik ve siyasi yaklaşımlara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Zira bu yaklaşımlarla varılmak istenilen temel hedef, tüketicilerin refahının maksimizasyonu ve toplum refahının artırılmasıdır. Toplumun refahının artırılması dolayısıyla enerjiye kaliteli, sürekli ve ucuz bir şekilde ulaşılabilmesinin yöntemlerinden biri de enerji şirketleri arasında yapılacak yoğunlaşma işlemleri sonucu bir sinerji elde edilmesi ve bunun tüketicilerin ve toplumun refahının artırılmasına yansıtılması olarak düşünülmektedir. Enerji şirketleri arasında yaşanan bu yoğunlaşmaların pek çok nedeni olmakla birlikte en önemlilerinden birisi de özellikle teknolojide yaşanan gelişmelerle birlikte piyasalar arasında meydana gelen yakınsama faaliyetleridir. Enerji şirketleri arasında tez özelinde elektrik ve doğal gaz şirketleri arasında yakınsama nedeniyle meydana gelen yoğunlaşma işlemlerinin değerlendirilmesinin diğer piyasalarda meydana gelen yoğunlaşma işlemlerinden biraz daha dikkat ve özen gösterilmesi gereken işlemler olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Çünkü bu piyasaların sahip olduğu stratejik önem, meydana gelen yoğunlaşmaya yönelik işlemlerde ortaya çıkabilecek olumsuz durumların yansımaları ve bilahare düzeltilmesinde oldukça büyük maliyetleri beraberinde getirmektedir. Bu önemine binaen tezde elektrik ve doğal gaz şirketleri arasında yakınsama nedeniyle meydana gelen yoğunlaşma işlemlerinin tüketicinin ve toplumun refahına yönelik etkisi Avrupa Birliği ülkelerindeki gelişmeler ışığında ele alınarak Türkiye'ye yansımalarının neler olabileceği değerlendirilmek istenilmiştir. Elektrik ve doğal gaz piyasalarında yakınsama ile birlikte gelen yoğunlaşmaya yönelik işlemler beraberinde olumlu gelişmeler ve etkiler getirdikleri gibi olumsuzlukları da getirebilmektedirler. Bu nedenle tezde, yakınsama nedeniyle meydana gelen yoğunlaşmalar gerek taraflar gerekse yetkili otoriteler tarafından nasıl ele alınmalı ve değerlendirilmeli, bir başka deyişle bu nitelikli yoğunlaşma işlemlerinde hangi kriterler esas alınmalı ki arzu edilen sonuçlara ulaşılabilsin sorusu ele alınarak bu soruya verilecek cevap veya cevaplar bulunmak istenilmiştir. Bu cevaplar araştırılırken büyük ölçüde gerek Kurul gerekse Komisyon kararlarından yararlanılmıştır. Zira bu alanda genellikle uygulamaların mevzuatın oluşmasına öncülük ettiği görülmektedir.