Osmanlı Devleti'nde Martolos teşkilatı

Abstract

Martolos Teşkilatı, Balkan Yarımadasında XV. yüzyıldan XIX. yüzyıla kadar faaliyette bulunan ve çoğunlukla Hristiyanlardan oluşan bir Osmanlı askeri teşkilatıdır. Osmanlı Devleti'nde askeri, siyasi ve sosyal yapı içinde önemli bir yeri olan Martolos teşkilatının kökeni ve hangi modele göre teşkilatlandırıldığı tam olarak bilinmemektedir. Ancak yapılan araştırmalar sonucunda, Türklerin Balkanları fethinden önce benzer bir teşkilatın Bizans tarafından kullanıldığı ve ismen de benzediği ortaya çıkarılmıştır. Bu durumda Osmanlı Devleti'nin ihtiyaçları doğrultusunda bu teşkilatı devralarak genişlettiği ve yeniden yapılandırdığı anlaşılmaktadır. Martoloslar, Osmanlı Devleti'nin özellikle Rumeli bölgesinde, askeri hizmetler başta olmak üzere birçok yönden yararlandığı Hristiyan grupların başında gelmektedir. Osmanlı ordusunun savaşçı sınıfında aktif olarak görev aldıkları gibi geri hizmette de önemli görevlerde bulunmuşlardır. Kendisine özgü idari ve ekonomik yapısı olan Martolos teşkilatı, Osmanlı Devleti'ndeki Hristiyan kökenli askeri teşkilatlar ve geri hizmet kurumları içinde en uzun süreli olanlardan biridir. Kuruluş yıllarında hizmete başlamış ve yaklaşık üçyüz yıldan fazla bir süre hizmet etmiştir. Özellikle Rumeli bölgesinin korunmasında ve iç güvenliğin sağlanmasında büyük hizmetlerde bulunan Martolosların, Osmanlı tarihi açısından büyük önemi vardır.