XIX. yüzyılın ikinci yarısında ve XX. yüzyılın başında Mersin'in ekonomik yapısı

Abstract

Mersin XIX. yy.'ın ikinci yarısına kadar Tarsus kazası içerisinde bir köydü. 128/1864 yılında Tarsus'dan ayrılarak 3 nahiyeli bir kaza oldu. 1305/1888 yılında ise Mersin sancak haline geldi ve Tarsus ona bağlandı. Mersin'in XIX. yy.'da idari teşkilatlanma açısından böyle hızla gelişmesi ekonomisinin gelişmesi ile paralellik göstermekteydi. Önceleri hayvan sırtlarında indirilerek yelkenli gemilerle kerestenin taşınmasından oluşan Mersin ticareti, Adana ovasında pamuk tarımının gelişmesi ile oldukça arttı. Adana vilayetinde birçok liman olmasına rağmen özellikle Tarsus ön limanının gittikçe tıkanmasıyla, Adana'nın tüm ürünleri Mersin limanından ihraç edildi. 1855'ten sonra Mersin Limanı, Adana vilayetinin tamamen Konya, Niğde, Kayseri ve Sivas'ın kısmen iskelesi durumuna geldi. Mersin limanı, açık bir liman olması nedeniyle fazla kullanışlı olmamasına rağmen, limana yakın olan feneri sayesinde kötü hava şartlarında bile ticaret yapmak için gelen gemileri barındırabiliyordu. Mersin'de ithalat ve ihracatın artması nedeniyle, AdanaÊMersin karayolu Mersin iskelesinin ihtiyacını karşılayamadı ve 67 km uzunluğunda bir demiryolu hattı yapıldı. AdanaÊMersin demiryolu 1886 yılında işletime açıldı. Demiryolu şirketi ilk yıllarda Çukurova'da görülen kuraklık nedeniyle zarar etti, fakat sonraki yıllarda Osmanlı Devleti içerisindeki demiryolu hatlarının en karlısı oldu. Mersin limanının ticari faaliyetlerindeki gelişmeler şehrin nüfusunda da önemli bir artış sağladı. Ticaretin gelişmesi Mersin'in kentleşmesinde önemli rol oynadı.