Genç sporcularda algılanan sosyal kaytarma ve takım performansı ilişkisi : durumsal aracılık modeli

Abstract

Bu araştırmada, genç sporcularda algılanan sosyal kaytarma ve sübjektif takım performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanarak, bu ilişkiye aracılık eden unsurun ve aracılık etkisine yönelik sınır koşulun belirlendiği hipotetik bir model önerilmiştir. Sporcu düzeyinde test edilen modelde, algılanan sosyal kaytarma ve sübjektif takım performansı arasındaki ilişkide takım çaba düzeyinin aracılık etkisi; bu aracılık etkisinin sınır koşulunu ortaya koymak üzere ise takım içi koçluk ve destekleme davranışlarının durumsal aracı rolü incelenmiştir. Veriler takım sporlarında yarışan 13-18 yaş aralığındaki genç sporculardan elde edilmiştir. Örneklem 24 takım ve 468 sporcudan oluşmaktadır. Verilerin hiyerarşik yapısı gözetilerek Çok Düzeyli Yapısal Eşitlik Modeli ve Çok Düzeyli Path Analizi teknikleri kullanılmıştır. Hipotetik modele ait uyum iyiliği göstergeleri, modeling sporcu düzeyinde kabul edilebilir ölçüde uyuma sahip olduğunu göstermiştir. Yapısal modelin sonuçları, sporcu düzeyinde hipotize edilen ilişkilerin desteklendiğini göstermiştir. Aracılık etkisine yönelik analizler algılanan sosyal kaytarmanın sübjektif takım performansı üzerinde takım çaba düzeyi aracılığıyla dolaylı bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Durumsal aracılık etkisine yönelik analizlerde, algılanan sosyal kaytarmanın sübjektif takım performansı üzerinde yarattığı negatif dolaylı etkinin, takım içi koçluk ve destekleme davranışlarının düşük ve yüksek düzeylerinde farklılaştığı görülmüştür. Buna göre, takım arkadaşlarından gelen takım içi koçluk ve destekleme davranışlarının artmasıyla algılanan sosyal kaytarmanın takımın çaba düzeyi üzerindeki negatif etkisi azalmakta, bu da genç sporcuların takım performansına yönelik sübjektif değerlendirmeleri üzerinde ortaya çıkan negatif dolaylı etkiyi zayıflatmaktadır. Sonuçlar, genç sporcuların takım performansına yönelik sübjektif değerlendirmelerinin takım içindeki motivasyon ve çaba eksikliklerinden etkilendiğini, takım arkadaşlarından gelen koçluk ve destekleme davranışlarının ise bu etkiyi sınırladığını göstermektedir.