Öğretmen adaylarının bilişim teknolojileri kullanım niyetlerinde duyguların ve temel psikolojik ihtiyaçların rolü : teknolojinin kabulüne motivasyonel bir yaklaşım

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının teknoloji kabul durumlarına etki eden değişkenlerin motivasyonel bir yaklaşımla, temel psikolojik ihtiyaçlar ve duygu durumları bağlamında incelenmesi, değişkenler arası olası ilişkilerin bir model önerisi ile değerlendirilmesi, bireysel farklılıkların ilişkilerdeki rolünün incelenmesi ve modelin yordama gücünün belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, Bilişim Teknolojileri Kabul Ölçeği, Bilişim Teknolojileri Duygu Ölçeği ve eğitimde bilişim teknolojleri kullanım niyetine yönelik bir teknoloji kabul modeli geliştirilmiştir. Çalışmanın katılımcılarını Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesinin 10 farklı bölümünde öğrenim görmekte olan öğretmen adayları meydana getirmiştir. Ölçek geliştirme sürecinde, dört aşamada 1087 öğretmen adayına, model geliştirme sürecinde ise 591 öğretmen adayına ulaşılmıştır. Çalışmanın analizlerinde SPSS 23, AMOS 21 ve SmartPLS 3 programları kullanılmıştır. Faktör analizleri sonucunda, BT Kabul Ölçeği 6 faktör ve 27 maddeden, BT Duygu Ölçeği ise 4 faktör ve 14 maddeden oluşmuştur. Yapısal eşitlik modellemesi sonuçları, 10 yapılı modelin algılanan yararın 78.7%'sini, algılanan kullanım kolaylığının 83.2%'sini ve niyetin ise 79.8%'ini açıkladığını göstermiş ve önerilmiş 17 hipotezden 13'ü desteklenmiştir. Modelin yordama gücüne yönelik analizler ise, modelin yordama gücünün yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Sonuçlar, modelin yüksek açıklama ve yordama gücü sağlayan, öğretmen adaylarının psikolojik ihtiyaçları ve duygu durumlarına yönelik motivasyonel bir bakış açısı sunan, hem pandemi dönemi hem de sonrası için eğitim alanında işe koşulabilecek etkili bir araç sağladığına işaret etmektedir.