Hava Trafik yönetiminde koordinasyon : Türkiye hava sahasının esnek kullanımı konseptinin koordinasyon süreçlerinin betimlenmesi

Abstract

Dünyada sivil havacılığa olan talep artışı, küresel hava trafik yönetim sisteminin iş yükünü artırmaktadır. Günde dünyada 100.000'den fazla trafiğin havaalanlarından kalkış yaptığı düşünüldüğünde artan iş yükünün üstesinden gelmek için hava trafikyönetim sisteminin gelişmesi kaçınılmazdır. Hava trafik sistemindeki büyüme, havacılığın erken çağlarına nazaran binlerce yeni hava trafik kontrol ünitesi anlamına gelmektedir. Çok sayıdaki hava trafik kontrol ünitesi sebebiyle koordinasyon ihtiyaçları ortaya çıkmıştır. Bu koordinasyon ihtiyaçları; hava trafik akış yönetimi, hava sahası yönetimi ve hava trafik kontrolden oluşan hava trafik yönetim sistemiyle alakalıdır. Hava trafik yönetimi ile ilgili koordinasyon sıkıntıları yaşandığında bu durum uçuş emniyetini etkilemektedir. Tüm bu faktörler düşünüldüğünde; hava trafik yönetiminde koordinasyon üzerine bir araştırmaya ihtiyaç duyulmuştur. Esnek hava sahası konsepti, sivil-asker koordinasyonunu içinde barındıran bir hava sahası yönetim konseptidir. Konsept ünite koordinasyonu, üniteler arası koordinasyon ve kurumlar arası koordinasyon gibi birçok koordinasyon tipini bünyesinde barındırmaktadır. Türkiye hava sahasının esnek kullanımı hakkındaki yönetmelik Nisan 2014'de yayınlanmıştır. Ancak henüz tam olarak uygulamaya geçilmemiştir. Geçiş süreci devam etmektedir. Bu araştırmada esnek hava sahası konseptine ait koordinasyon süreçleri kavramsal bakış açısıyla betimlenmiştir. Araştırma sonucunda, Türkiye'deki hava sahasının esnek kullanımı konsepti; bilgi ve tavsiye paylaşımı yoğun bir koordinasyon mekanizması olduğu anlaşılmıştır. Bu mekanizma, hızlı tepki veren organizasyon ve organik organizasyon özelliklerine sahiptir. Direkt bilgi paylaşımı ve süreçlerin standartlaştırılması hava sahasının esnek kullanımı konseptinde kullanılan koordinasyon mekanizmalarıdır.