Lübnan İç Savaş'ında Türk dış politikası (1975-1992)

Abstract

Bugün Lübnan olarak bilinen toprak parçasında M.Ö. 3000'lü yıllardan itibaren insan yerleşimi olduğu bilinmektedir. Lübnan'ın Osmanlı yönetimine girmesi ise 1516 yılında gerçekleşti. Lübnan'daki Osmanlı yönetimi; çeşitli dönemlerde biçimsel değişiklikler olmakla beraber, 1918 yılına kadar kesintisiz devam etti. 1918'den itibaren, Lübnan'la beraber Orta Doğu üzerinde Batılı büyük güçlerin büyük etkisi söz konusuydu. Mandater devleti Fransa olan Suriye ve Lübnan Cumhuriyetleri'nin kurulması Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra gerçekleşti. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Fransa'nın bu ülkeler üzerindeki etkisi azaldı. Türkiye'nin Orta Doğu politikalarındaki önemli değişim ise 1950'lerde gerçekleşti. 1958'de ABD'nin Lübnan müdahalesi, bu dönemdeki önemli bir gelişmeydi. Bu müdahalede Türkiye'deki ABD üsleri kullanıldı. 1960'lardan itibaren, Kıbrıs sorununun da etkisiyle, Türkiye'nin Orta Doğu politikalarında 1950'lerdeki çizgisinden farklılaşma yaşandı. Aynı dönemde, Lübnan'daki Filistinli varlığı giderek artmaya başladı. Yine 1960'lı yıllarda; Türkiye'de sol hareketlerin güç kazanmasıyla beraber, sosyalist Türk gençlerinin Lübnan'daki Filistin kamplarına gidişleri hız kazandı. Lübnan'daki politik ortam aynı zamanda bu ülkedeki Ermeni toplumunu da etkiledi. 1970'lerden itibaren çeşitli Türk hedeflerine saldırı gerçekleştiren Ermeni terör örgütleri bu atmosferde doğdu. 1975'de Lübnan'da iç savaşın başlamasıyla beraber; İsrail ve Suriye, Lübnan'daki krizlerin parçası oldular. Lübnan'daki iç savaş Türk ekonomisini de farklı açılardan etkiledi. 1980'lerden itibaren, kuruluş döneminde olan PKK terör örgütü Lübnan'daki kampları kullandı. İç savaştaki Lübnan, bu gelişmelerin merkezinde olmasıyla, Türk dış politikasında önemli bir yere sahipti.