Önceki öğrenmenin tanınması ve Türk yüksek öğretim sistemi için politika önerisi

Abstract

Önceki Öğrenmelerin Tanınması (ÖÖT) nerede, ne zaman ve hangi bağlamda gerçekleştiğine bakılmaksızın edinilmiş bilgi ve becerilerin tanınması sürecidir. Yakın zamana kadar formel kurumlarda edinilen bilginin tanınması şeklinde uygulanan ÖÖT, bireylerin formel kurumlar dışında da bilgiye erişimlerinin gelişen bilgi ve iletişim teknolojileriyle kolaylaşmasının bir sonucu olarak enformel ve formel olmayan ortamlarda gerçekleşen öğrenmelerin de tanınmasında yükseköğretim için önemli bir fırsat oluşturmaktadır. Çalışmada, yükseköğretime yeni açınımlar getirmesi beklenen bu paradigmadan yararlanılmasına yönelik ulusal bir politika önerisi belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde ÖÖT ile ilgili kavram, terim, model ve kuramlar alan yazın taraması yoluyla açıklandıktan sonra dünyada ve Türkiye'deki mevzuat ve uygulamalar incelenmiştir. İkinci bölümde öğrenenlerin ÖÖT üzerine olan farkındalıkları örnek iki gruba yönelik olarak araştırılmış ve bulgular anket ve görüşme tekniği ile toplanan verilerin analizi ile sunulmuştur. ÖÖT ile ilgili Türk yükseköğretiminde politika ve uygulama bağlamında yapılması gerekenler hakkında ise uzman görüşlerine başvurulmuştur. Konu ile ilgili uzman görüşleri görüşme tekniği ile toplanan verilerin analizi ile belirlenmiştir. Çalışmanın son bölümünde bulgular yorumlanarak ulusal bir ÖÖT politikası geliştirme bağlamında önerilerde bulunulmuştur. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, dünya genelinde ÖÖT ile ilgili politika ve uygulamalar yaşamboyu öğrenme, yeterlilik çerçeveleri, eğitim ve çalışma hayatı ile yakından ilişkilendirilmektedir. Türkiye'de ise yükseköğretim bağlamında kurumların ÖÖT süreçlerini işe koşmalarında yasal engel bulunmamakla birlikte uygulamaların yaygınlık kazanmadığı ve bu seçeneğin bir fırsata dönüşmediği belirlenmiştir. Öğrenen farkındalığı konusunda ise öğrenenlerin formel kurumlar dışında edindikleri öğrenmelerin tanınması konusunda farkındalıklarının yok denecek kadar az olduğu görülmüştür. Yükseköğretim sisteminde ise politika ve uygulama boyutlarında gerekli düzenlemelerin yapılması durumunda ÖÖT uygulamalarının gelişme göstereceği sonucuna varılmıştır.