Türkiye'de doğal olarak yetişen Daucus L. türleri üzerinde farmakognozik araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de doğal olarak yetişen Daucus L. türlerinin meyvelerinden elde edilen uçucu yağlar ve ekstreler incelenmiştir. Daucus cinsine ait Türkiye'de yetişen türler; D. carota L., D. broteri Ten., D. guttatus Sibth. & Sm., D. littoralis Sibth. & Sm., D. involucratus Sm. ve D. conchitae W. Greuter (endemik) olmak üzere 6 tanedir. Arazi çalışmalarında, bu türler ile birlikte Daucus cinsine ait olduğu belirlenen ve florada kayıtlı türlerden farklı olduğu görülen Daucus sp. nov. 1 ve Daucus sp. nov. 2 şeklinde ifade ettiğimiz örnekler de çalışmalara dahil edilmiştir. Meyve örneklerinden distilasyon yöntemi ile elde edilen uçucu yağların Gaz Kromatografisi ve Gaz Kromatografisi/Kütle Spektrometrisi sistemleri ile analizleri gerçekleştirilmiştir. Ekstreler, maserasyon yöntemi ile hazırlanmıştır. Elde edilen uçucu yağların ve ekstrelerin, antioksidan, antiinflamatuvar ve antikolinesteraz etkileri incelenmiştir. Antioksidan etkiler; 2,2-Difenil-1-Pikrilhidrazil serbest radikalini süpürücü etki tayini, bakır indirgeyici antioksidan kapasite metodu, total fenolik ve flavonoit madde miktar tayini yöntemleri ile incelenmiştir. Elde edilen bulgular antioksidan nitelikte değildir. Antiinflamatuvar etki, 5-lipoksijenaz enzim inhibisyon aktivitesi ile değerlendirilmiştir. İncelenen örnekler inhibisyon sağlamamıştır. Antikolinesteraz etki, asetilkolinesteraz ve bütirilkolinesteraz enzimleri üzerinde test edilmiştir. Farklı lokasyonlardan toplanan D. carota türüne ait 2 uçucu yağ örneği yüksek antikolinesteraz etki göstermiştir. Ekstre örneklerinden D. carota türüne ait olan etanol ve hekzan ekstreleri ile D. littoralis türüne ait hekzan ekstresinde düşük oranlarda antikolinesteraz etki görülmüştür. D. carota türünün etanol ekstresi diğer ekstrelere kıyasla daha yüksek inhibisyon gösterdiği için kimyasal bileşimi Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi/Kütle Spektroskopisi-Kütle Spektroskopisi analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır.