Yer temelli eleştirel sanat eğitimi : bir eylem araştırması

Abstract

Yer temelli eleştirel sanat eğitimi(YTESE) bireylere deneyimlerini anlamlandırma ve ifade etmesinde sorgulayıcı, yaratıcı düşünme kişisel, çevresel ve sosyal problemlere yanıt arama, doğa ve toplum gibi konular üzerine düşünerek sanat yapma fırsatı sunmayı hedefler. Bu hedefler doğrultusunda yerin belirgin özelliklerinden oluşan içeriği, öğrencilere sunacak olan görsel sanatlar öğretmenleridir. Bu nedenle öğretmen eğitiminde YTESE önemli görülmektedir. Bu araştırma öğretmen adaylarının sanatsal ifade becerilerini geliştirmesini ve bu deneyimlerini sanat eğitimi ile ilişkilendirmesi için YTESE’nin nasıl uygulanacağını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde eylem araştırması deseni ile yürütülen araştırmanın katılımcıları maksimum çeşitlilik örneklemiyle seçilmiş 2015-2016 ana-sanat atölye-III dersini almakta olan 6 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak gözlem, yarı yapılandırılmış görüşme, katılımcı ve araştırmacı günlükleri kullanılmış, elde edilen veriler NVivo 11 nitel veri analizi programı kullanılarak tümevarımsal analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Bu araştırmada, doğal çevre ve yerel toplumla etkileşim içinde gerçekleştirilen etkinliklerde sanat aracılığıyla yer deneyimleri yaşanmıştır. Katılımcıların bu deneyimlerini sanatsal ifade sürecinde öznel yaşamlarıyla ilişkilendirdiği, çeşitli sanat pratiklerini inceleyerek farklı ifade biçimlerini denediği, biçim-içerik sorgulamaları ve anlam arayışlarıyla, yaratıcı ve eleştirel ifade biçimleri geliştirdiği ortaya çıkmıştır. Araştırmada, yer ile geliştirilen bireysel ve toplumsal ilişkilerin doğal, kültürel, estetik ve eleştirel açılardan bütünleşik olarak deneyimlendiği ve bu deneyimlerin günlük yaşamla ilişkilendirilerek sanat yapımına yansıtıldığı görülmüştür. Tartışma, etkileşim ve iş birliği içinde diyalog temelli iletişimle öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerilerinin ve yer bilincinin gelişimine katkı sağlanarak yer-sanat ve eğitim ilişkilerinin kurulduğu sonucuna ulaşılmıştır.