İş Kazası Verilerinin Olasılık Dağılımları İle Modellenmesi

Abstract

Dünya'da her yıl milyonlarca insan iş kazaları nedeniyle yaralanmakta, yaşamını yitirmekte ya da işle ilgili meslek hastalığına yakalanmaktadır. İş kazalarının, meslek hastalıklarının ve olay sonucu ortaya çıkan maliyetlerin azaltılması ve işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışma koşullarının oluşturulması, iş güvenliği yönetimiyle mümkündür. İş Güvenliği faaliyetlerinin yönetiminde, iş kazası istatistiki verilerinin incelenip analiz edilmesi yapılacak iş güvenliği çalışmasına yön vermektedir. İş kazası verilerinin analiz edilmesiyle iş güvenliği performansını değerlendirme, kazalardan kaynaklanan riski modelleme ve kaza olasılıklarını tespit etme sağlanabilmektedir. Bununla birlikte, iş kazaları verilerinin risk analizi kaza sıklığı ve etki derecesi açısından ele alınmaktadır. Bu iki göstergenin risk analizi, belirsizlik ve değişkenlikleri ele alan uygun olasılık dağılımlarıyla sağlanmaktadır. Bu çalışmada, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)'dan alınan İç Anadolu Bölgesi inşaat sektörüne ait 2005 - 2015 yılları iş kazası verileri, şehir, yaş ve kazaların sebepleri gibi bilgilere göre tasnif edilmiş olup göreceli önemleri ortaya çıkarılmıştır. @Risk programı ile kaza meydana gelme sıklığı ve etki derecesi için uygun olasılık dağılımları ve parametreleri belirlenmiştir. Benzetim yardımıyla yıllık toplam kayıp iş günü riski elde edilmiştir. Daha sonra, en önemli kaza sebepleri için kaza oranı fonksiyonu ve birikimli risk fonksiyonu parametreleri hesaplanmıştır. Belirlenen dağılımlardan hareketle inşaat sektörü için iş kazalarının risk tahmini yapılmıştır.Son olarak, iş güvenliği performansının izlenmesi ve kaza sebeplerinin kontrol atında tutulması adına kontrol grafikleri oluşturulmuştur. Yapılan çalışmada İç Anadolu Bölgesi inşaat sektöründeki toplam kayıp iş günü risk seviyesinde son 2 yılda azalma yaşanmasına rağmen kaza ve kaza kaynaklı iş günü kaybı sayılarının kabul edilemez sayılarda olduğu belirlenmiştir. Ayrıca inşaat işlerinde kişilerin düşmesinin, makine, ekipman ve alet kullanımlarında kontrol kaybının ve maddi araçla ilgili patlama, düşme vb. tehlikelerin çok sık meydana geldiği gözlemlenmiştir. Oluşturulan kontrolgrafikleri iş kazası sayılarında yıllara göre genel olarak artan bir eğim göstermiş, özellikle "kontrol kaybı" ile ilgili kazalarda Nisan-Kasım ayları arasında belirgin bir artış olduğu tespit edilmiştir.Elde edilen sonuçlar inşaat firmalarının kazaları ve etkilerini azaltıcı daha etkin programlar geliştirmesi ve uygulaması gerektiğini göstermektedir. Bu çalışmadaki analiz sonuçları İç Anadolu Bölgesi'ndeki inşaat firmalarının yürürlükte olan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuatları ne derecede uyguladığının bir göstergesi olarak kullanılabilir. Bununla beraber inşaat firmaları ya da diğer sektörler kendi iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yeterliliğini ölçmek için çalışmada kullanılan metotsal yaklaşımlardan faydalanabilir

Every year, millions of people in the world get injured, die or catch diseases related to the work. By the occupational safety management, it is possible to form healthy and safe working conditions, to decrease the occupational accidents and the cost. In the management of the occupational safety activities, analyzing of the occupational accident data directs the study of occupational safety to be done. With analyzing the data of the occupational accidents, the assessment of the occupational safety performance, modeling the risk caused by the accidents and retaining probabilities of the accident are able to be provided. In addition to this, the risk analysis of the occupational accident data is approached in terms of the frequency and severity of the accidents. The risk analysis is provided by the proper probability distribution which considers uncertainty and variability. In this study, 2005 – 2015 occupational accident data, taken from Social Security Institution and belonging to the construction sector of Central Anatolia Region, are categorized as well as their relative importance are revealed. With @Risk programme, the proper probability distributions and the parameters are determined for the incidence frequency of the accidents and severity. By the help of simulation, the total annual lost workday risk is obtained. Afterwards, accident rate and cumulative risk function values are calculated for the most important accident causes. The risk of occupational accidents for the construction sector is estimated from determined distributions. Finally, control charts are made in favor of keeping the causes of the accident under control and monitoring the occupational safety performance. Although in the last 2 years the total lost workday risk level in the construction sector of the Central Anatolia Region decreases, the number of accidents and workday loss due to accidents is unacceptable. In addition, the results indicate that the most important accident causes are person falls, loss of control in the use of machinery, equipment and tools and hazards such as explosion, falls etc. related to materials means. In general, the control charts shows an increasing trend in the number of occupational accidents compared to the years, and it is determined that between April-November there is a significant increase in the accidents which are related to “loss of control”. Therefore, the construction firms should develop and implement more effective programs to reduce accidents and their effects. The analysis results obtained from this study can be used as an indicator of how the construction firms in the Central Anatolia Region apply the Act No.6331 on Occupational Health and Safety and related legislation. Besides, construction firms or other sectors may benefit from the methodological approach used in this study to measure the adequacy of their occupational health and safety activities