Bir Tarihsel Haritalandırma Projesi: Üç Medrese ve Düşünsel İzlekleri

Abstract

Yerel kültürlerin yerel mimari pratiklerinin olması, yapım sürecinin öğrenilerek gerçekleştiğini göstermekteyken, bunların, evrimsel değil fakat ithal düzen ve aktörler aracılığıyla değişmesi de yeniliklerin iletim ve yayılım alanlarının kültürel melezlenmelerine işaret etmektedir. Bu çeşitlemeler, yeni biçimler sözlüğünün aktarıldığı hatlar boyunca ya bölgesel bir konumlanma ya da rastlantısal bir karşılaşmanın sonucunda ortaya çıkabilmektedir. Mutlak bir doğrunun temsil edilmediği mimarlık ile tersinemez tarih kavrayışının kesişiminde 13. yüzyıl Sivas"ında gerçekleşen böyle bir karşılaşma, anıtsallığın ulaştığı noktada sadece mimariyi değil aynı zamanda hırs, rekabet, finansal kaynak ve olanakların da temsiliyetini sunmaktadır. Açıkça Burucuverdi, Cüveyni ve Sahip Ata Fahreddin Ali"nin ideolojik varlıklarına katkı sağlamayı amaçlayan bir düzeyin içerildiği anlatılarsa, çoğunlukla, tekil yapı ya da karşılaştırmalı çalışmalar kapsamında dekorasyon ölçeğini ele almaktadır. Bu metinse, mimarlık ve tarihin değişen kavrayışları üzerinden, bir teorik yaklaşımın örnek alan sunumuyla çakıştırılması aracılığıyla yeni bir anlatı sunmanın peşine düşecektir. Böyle bir kapsamda, Buruciye medresesi, Çifte Minareli medrese ve Gökmedrese, noktasal bir mercekte, yerelliğin sınırları, banilerin istekleri ve anıtsallık eşiği üzerinden kültürel melezlenmenin örneği olarak sınanacaktır

Local cultures have local architectural practices. This shows that building process happens together with learning. All these change not by means of evolution but via exported order and actors. This signals hybridisation of the innovations' transmission and range. These varieties may emerge as a result of a coincidence or regional positioning along the lines where new patterns were transferred. Such a coincidence takes place at an intersection between the architecture where nothing can be accepted as a gospel and a historical concept which is irreversible in the 13th century in Sivas. This coincidence representsnot only architecture but also ambition, competition, financial resources and opportunities on the point where monumentality reached. Indeed, narratives which include the degree aiming at contributing ideological entities of Burucuverdi, Cüveyni and Sahip Ata Fahrettin Ali, covers decoration scale within the scope of single structures or comparative studies. This study aims at presenting a new narrative through coinciding a theoretic approach to a sample field presentatiton on the basis of the changing conceptions of architecture and history. In this context, Buruciye Madrasa, Çifte Minareli Madrasa and Gökmedrese will be examined as an example of cultural hybridisation on the basis of limits of localness, patrons' desires and monumentality threshold within the scope of microhistory