Kısıtlar Teorisine Dayalı En Uygun Birleşik ve Ek Mamul Karması Kararına İlişkin Bir Algoritmanın Geliştirilmesi

Abstract

1980’li yılların başından itibaren yeni bir yönetim felsefesi olarak ortaya çıkan kısıtlar teorisi, işletmelerin başarısızlık nedenlerini ortaya koyarak çözüm yollarına yönelik çalışmaların yapılmasına katkı sağlamıştır. Üretim işletmelerinin mamul karmasına ilişkin kararlarda yaşadıkları sorunlarda kısıtlar teorisi önemli bir araç olarak kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı, kısıtlar teorisi altında en uygun birleşik mamul, yan mamul ve ek mamul karmasının ve algoritmasının geliştirilmesidir. Bu mamul karmasında üretilen mamuller ortak ya da birbirini izleyen üretim süreçlerinden geçmekte ve bu nedenle de üretim maliyetlerinden farklı paylar almaktadır. Algoritmanın oluşturulmasında Tsai, Lai ve Chang’ın yedi aşamalı sürecinden yararlanılmaktadır. Bu aşamalarda işletmenin mamullere olan talebi karşılayamaması nedeniyle darboğaza neden olan kaynaklarının ve öncelik sırasının belirlenmesi gerekir. Bu sıralamada baskın kısıtlı kaynak temel alınarak temel üretim programı geliştirilmektedir. İlk üretim programı, diğer darboğaza neden olan kaynakların koşulları göz önünde bulundurularak yeniden gözden geçirilip güncellenmekte ve böylece en uygun mamul karmasına ulaşılmaya çalışılmaktadır. Üretim işletmeleri, mamul karması sorununu çözümlemek için doğrusal ve dinamik programlama araçlarından da yararlanmaktadır. Kısıtlar teorisi yaklaşımı da bu araçlardan birisi olmasına rağmen, diğer araçlardan farklı olarak işletmedeki darboğazların tespit edilmesine ve en uygun mamul karmasının daha basit bir şekilde belirlenmesine olanak sağlamaktadır.

Theory of constrains (TOC) which occurred by the beginning of 80's as a management philosophy, contributed for solving the business failure causes. TOC is used as an important tool for solving the problems of product mix decisions in manufacturing companies. The aim of this study is to develop an algorithm for optimising joint products, by-products and additional products mix under the TOC. Products produced within this product mix, pass through the common product line or sequential product lines and fort his they have different shares from the production costs. For developing the algorithm, it's benefited from the seven step process” of Tsai, Lai and Chang. The priority of resources and the resources causing bottlenecks because of failure in meeting the demands for products are determined in these steps. The master production schedule performed is based on dominant bottleneck resource in this sequence. The master production schedule consider the facts of the other resources conditions that causes the bottlenecks, reviews them, updates them and with this it aims to reach the proper product mix. Manufacturing companies also benefits from the tools of linear and dynamic programming tools for solving the product mix problem. Although TOC is one these tools, it's used for identifying the bottlenecks and determining the proper mix more easily.