İdarenin kamu hizmeti faaliyetlerinde daralma ve dönüşüm: Özelleştirme ve regülasyon

Abstract

Kamu hizmeti anlayışının değişmesinin bir sonucu olarak idarenin faaliyetlerinde bir daralma ve dönüşüm süreci yaşanmaktadır. Kamu hizmetlerinin özelleştirilmesi, idarenin faaliyet alanının daralması anlamına gelir. Çünkü özelleştirmeyle idare, kamu hizmeti niteliğindeki faaliyetleri bizzat gerçekleştirmeyecek, bu faaliyetler özel hukuk tüzel kişileri tarafından yerine getirilecektir. Bu noktada kamu yararının sağlanması açısından özel hukuk tüzel kişileri tarafından sunulan mal ve hizmetlerin gereği gibi sunulup sunulmadığının denetlenmesi, gözetlenmesi ve ilgili alanların düzenlenmesi ihtiyacı da doğmaktadır. İşte regülasyon kamu hizmeti anlayışının değişmesinin bir sonucu olarak idarenin faaliyetlerindeki dönüşümdür. Yani idare artık kamu hizmetlerini bizzat sunmayacak, özelleştirme uygulamaları neticesinde özel hukuk tüzel kişileri tarafından yerine getirilen mal ve hizmet sunumlarına ilişkin düzenleme ve denetleme faaliyetleri gerçekleştirecek, görev ve yetkileri neredeyse kolluk hizmetlerinin yerine getirilmesiyle sınırlı olacaktır. Makalede kamu hizmetinin anlamı, özellikleri ve türleri açıklanmaya çalışılmış ve daha sonra, klâsik kamu hizmeti anlayışı ile bu anlayışın değişmesinin nedenleri üzerinde durulmuştur. İdarenin faaliyetlerinde bir daralmaya neden olan özelleştirme konusu genel hatlarıyla tanımı, amaçları, Türkiye'deki hukukî dayanağı ve sonuçları bakımından incelenmiş, kamu hizmetlerinin özelleştirilmesi meselesi çözümlenmeye çalışılmıştır. Nihayet çalışmada idarenin faaliyetlerinin dönüşmesi anlamına gelen düzenleme konusu, tanımı, özellikle Türkiye'deki regülasyon kurumlarıyla beraber anlatılmıştır. Ayrıca özelleştirme ve regülasyon arasında var olan ilişki de çalışmada değerlendirmektedir. Özelleştirme ve regülasyon arasında sıkı bir ilişkinin olduğunu belirtmek çok iddialı bir yaklaşım olmasa gerektir. Özelleştirmeyle kamu hizmetlerinin bizzat sunumu alanından çekilen idare, alanı düzenleme ve denetim faaliyetleri yapmak suretiyle de boş bırakmamaktadır. Dolayısıyla özelleştirme ve regülasyon, idarenin faaliyetlerindeki bir daralma ve dönüşüm olarak ifade edilebilir.

The activities of the administration have reduced and transformed as a result of the change in the traditional approach to public service. The privatization of public services lead to the narrowing of the scope of activities carried out by the administration. With privatization, the administration is not directly involved in the provision of public services, which are then carried out by private law entities. At this point arises the need to inspect and observe whether legal entities offer goods and services duly, and to regulate related areas. Regulation is a transformation in the activities of the administration, which is a result of the change in public service approaches. Namely, the administration itself will no longer offers public services, but will instead regulate and inspect the provision of goods and services by legal entities as a result of privatization. The duty and authority of the administration will be confined to law enforcement. This study first explains the meaning, properties and types of public service, and then focuses on the classical public service approach and the reasons behind the changes in this approach. The study subsequently outlines privatization, which has led to reduction in the administrative activities, with emphasis on its legal basis and outcomes in Turkey, and sets out to resolve the issue of the privatization of public services. Finally, the issue of regulation – which means the transformation of administrative activity – is dealt with, with reference to the definition of regulation and regulatory institutions in Turkey. The study further discusses the link between privatization and regulation. It would not a very assertive approach to claim that there is a strong link between privatization and regulation. With privatization, the administration has withdrawn its hand from the offering of public services, but through regulation and inspection, does not leave the sphere uncontrolled. Thus, privatization and regulation may be defined as a sort of reduction and transformation in the activities of the administration.