Geçmişten Günümüze Özel Gereksinimli Olma ve Zihin Yetersizliği: Dünya’da ve Türkiye’de Kavramların Evrimi

Abstract

Bireysel farklılıklar incelenmeye başladığından beri özel gereksinimi olan bireyleri tanımlamada, yaşanı- lan dönemin sosyokültürel, ekonomik, siyasi özellikleri ve dünyada yaşanan teknolojik ve bilimsel gelişmelere paralel olarak çeşitli kavramları gündeme getirilmiş- tir. Bu bireyler ilk olarak alanyazında "anormal çocuk" olarak adlandırılmışlardır. Günümüzde ise, "özel gereksinimi olan birey" terimi bu bireyleri tanımlamada kullanılmaktadır. Dünya tarihinde önemli bir role sahip olan sosyal olaylar zihin yetersizliği olan bireylere ilişkin bakış açısının ve bu bireyleri tanımlamada kullanılan terimlerin de- ğişmesinde etkin rol oynamıştır. Zihin yetersizliği olan bireyleri tanımlamak üzere Amerika'da 1876 yılında "zeka eksikliği" terimine vurgu yaparak Amerikan Zeka Eksikliği Birliği (American Association Mental Deficiency) (AAMD) adıyla bir birlik kurulmuştur. Günümüzde, Amerikan Zihinsel ve Gelişimsel Yetersizlikler Birliği (American Association Intellectual Developmental Disabilities) (AAIDD) (2012) ve Amerikan Psikiyatri İstatiksel Tanılama Birliği (The American Psychiatric Association's Diagnostic and Statistical Manual (DSM-V) (2013) "zihinsel gelişim bozukluğu (intellectual developmental disabilty)" terimini kullanmayı tercih etmektedir. Bu çalışmanın amacı, uzun bir geçmişe sahip, özel gereksinimi olan ve zihin yetersizliği olan bireylerle ilgili var olan bilgileri analiz etmek, sosyal olayların ve politikaların bu bireylerin tanımlanmasını nasıl etkilediğini incelemek ve tarihten günümüze dünya ve Türkiye'de alanyazında yer alan kavram çeşitliliğine açıklama getirmek ve güncel olan terimlere vurgu yapmaktır.

Since the individual differences were examined to identify individuals with special needs, various terms have been raised in parallel with sosiocultural, economic and political characters of present era and technologic and scientific developments in the world. These individuals were named as “abnormal child” in the first literature. Nowadays, the term has been replaced with “individual with special needs” . Social events, which had important roles on the history of the world, cause the change in the perspectives about the individuals with intellectual and developmental disability as well as the terms to define those individuals. In that sense, with an emphasis on the term “mental deficiency”, a committee was established in the name of American Association of Mental Deficiency (AAMD) in America in 1876. However, in the present days, the AAIDD (2012) and The American Psychiatric Association Diagnostic and Statistical Manual (DSM-V) (2013) prefer to use the term “intellectual developmental disability”. The purpose of this study is to analyze the knowledge about individual with special needs and individuals who have differences in intellectual functioning, which has been emerged in the literature so far, also to explain how social events and the policies influence defining of those individuals in Turkey and to clarify the diversity of terms in the world from past to the present in the literature and to emphasize the current terms.