Gelişimsel Geriliği Olan Bireylere Okuldan İşe Geçiş Becerilerinin Kazandırılmasına İlişkin Öğretmenlerin ve Yöneticilerin Görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, gelişimsel geriligi olan bireylere, okuldan işe geçis sürecinde iş ve meslek becerilerinin kazandırılmasına ilişkin olarak bir ilköğretim ve iş okulunda çalışan öğretmenlerin ve yöneticilerin görüş ve önerilerini belirlemektir. Ayrıca, elde edilen görüş ve öneriler doğrultusunda, gelişimsel geriliği olan bireylerin okuldan toplumsal yaşama geçis sürecine ilişkin öneriler geliştirmektir. Araştırma, Eskişehir ilinde bir ilköğretim ve iş okulunda çalışan, özel eğitim deneyimleri 8-13 yıl arasında değişen üçü yönetici ve altısı öğretmen olan katılımcılarla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılarla yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler, tümevarım analiz teknigiyle analiz edilmiştir. Veri analizi sonunda, temalar ve alt-temalar haline dönüştürülen veriler araştırmanın bulgularını oluşturmuştur. Araştırmanın bulguları, katılımcıların çalıştığı okulda gelişimsel geriliği olan ögrencilerin okuldan toplumsal yaşama ve iş yaşamına geçisi kolaylaştıracak bireyselleştirilmiş geçiş planlarının hazırlanmadığını göstermektedir. Özellikle, (a) katılımcıların çalıştıgı okulda işe yerleştirme öncesi ve sonrası sürecin çok iyi işlemediği, (b) okulun bulundugu ilde iş analizlerinin yapılmadığı, (c) ailelerin çocuklarının ise yerleştirilmesi konusunda okulla işbirligine gitmedikleri ve sorumlukları paylaşmadıkları, (d) öğrencilerin bir işe ve meslege yerleştirilmesinde okullara, MEB’e ve işyerlerine ilişkin sorunlar oldugu ve (e) devletin bu konuda görevlerini yerine getirmemesi nedeniyle, gelişimsel geriligi olan öğrencilere iş ve meslek becerilerinin kazandırılamadığı ve bunun sonucu olarak bir işe yerleştirilemedikleri ortaya çıkmıştır.

The purpose of the present study was to examine the perspectives of teachers and administrators about teaching transition skills to individuals with developmental disabilities (DD) who are in transition period to school to work. Also, regarding the perspectives and suggestions it was aimed to develop some suggestion about individuals with DD's transition from school to public life. The study was conducted with nine participants who were working in a vocational school, and had an experience of 8-13 years. Three of the participants were administrators, and six of them were teachers. Semi-structured interviews were conducted with the participants by the second author. The data were analyzed via inductive analysis. The themes and sub-themes which came up from the data formed the results of the study. The results of the study revealed that in the vocational school, individualized transition plans were not developed for the students with DD. Also (a) in the school which the participants were working, the pre- and after job placement procedures were not sufficiently working, (b) work analysis were not conducted in the city where the school was placed, (c) the parents did not cooperate with the school about placing the students into jobs, (d) there were some problems about the students' placement into jobs related with the school, Ministry of Education, and the places of work areas, and (e) since the government did not do it's responsibilities, the students with DD were not being taught vocational skills, and placed into jobs were the other results of the study.