II. Meşrutiyet Dönemi’nde Toplumsal Ahlâk Bunalımı: Fuhuş Meselesi

Abstract

Osmanlı Devleti’nde fuhuş, devlet yöneticilerinin aldığı tüm önlemlere rağmen varlığını sürdürdü. II. Meşrutiyet Dönemi’nde savaşların yarattığı tahribat, daha da şiddetlenen ekonomik sıkıntılar ve devlet otoritesinin gittikçe zayıflaması, fuhuşun ciddi bir toplumsal sorun haline gelmesine neden oldu. Bu durum karşısında halkın şikâyetleri gün geçtikçe artmıştır. Şikâyetlerin de etkisiyle devlet yöneticileri, fuhuş meselesi ile ilgili bir takım tedbirler almaya yöneldi. Bu tedbirler, hayat kadınlarının ıslahını amaçlayan sosyal ve ekonomik düzenlemelerdir. Umumhaneler ve hayat kadınları ile ilgili düzenlemeler içeren ilk ayrıntılı mevzuat, “Emraz-ı Zühreviyenin Men’i Sirayeti Hakkında Nizamname” dir. Hükümet, İstanbul Polis Müdürlüğü’nde Asayiş Şubesine bağlı Zabıta-ı Ahlakiye biriminin kurdu ve fuhuşla mücadele konusunda da kurulan uluslararası bir komisyonun içinde yer aldı. Bu makalede, II. Meşrutiyet Dönemi’nden itibaren gittikçe yaygınlaşan fuhuşun halk üzerindeki etkisi ve bu konuda alınan tedbirlerin yanı sıra umumhanelerin durumunu ve hayat kadınlarının bu mekânlarda nasıl ve ne şartlarda yaşamak zorunda bırakıldıkları incelenmektedir.

Prostitution existed in the Ottoman Empire in spite of all the precautions taken by state officials. Spurred on by the devastation brought about by wars, worsening economic difficulties and the weakening of state authority, prostitution became an especially significant social issue during the Second Constitutional Period, with a corresponding increase in public complaints regarding this situation. In response to these complaints, state officials took certain actions concerning prostitution. These included social and economic measures aiming to reform prostitutes. The first detailed law on brothels and prostitutes was entitled Emraz-ı ZÜhreviyenin Men'i Sirayeti Hakkında Nizamname” (Law on the Prevention of the Spread of Venereal Diseases). The government established a unit entitled Zabıta-ı Ahlakiye (morals police) as part of the Asayiş (public safety) Branch of the Istanbul Police Headquarters and participated in an international committee founded to battle against prostitution. This article examines the effect that prostitution, which gradually became more diffuse from the Second Constitutional Period on, had on the public and precautions taken on this issue, as well as the state of brothels and the conditions under which prostitutes lived in these places.