Urartu Tanrı İsimleri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

mö 9. yüzyılın ikinci yarısında Van Gölü Havzası'nda ortaya çıkan ve kısa süre içinde çağının önemli devletlerinden biri haline gelen Urartu Krallığı'nın pek çok yönü, son yirmi yıldır büyük ivme kazanan çalışmalara rağmen bilinmezliğini korumaktadır. Bu bilinmezlerin başında, Urartu hanedanını oluşturan kimliğin kökeni ve Urartu coğrafyasına geliş yönleri bulunmaktadır. Urartu tanrı isimleri ve tanrılarla ilişkili olan coğrafya, Urartu hanedanının kökenleri ile ilgili en önemli bilgi kaynağı olma özelliğini halen korumaktadır. Sadece baştanrı ?aldi değil, Urartu tanrılarının birçoğunun isimleri, savaşçı bir seçkinler grubunun dili olan 'Urartuca' ile açıklanabilir durumda değildir. Dahası, başlıca Urartu tanrılarının ilişkili olduklarıcoğrafya dahi krallığın kalbi olarak nitelendirilebilecek Van Gölü Havzası'nın doğu kesimine bağlanamamaktadır. Bu makale, Urartu tanrılarından başta gelenlerinin isimlerini, Urartu ve çağdaşı kültürler bazında inceleyerek 'Urartu' olarak adlandırılan kimliğin yapısını anlamaya çalışmaktadır.

Emerging in the second half of the 9th century BC in Lake Van Basin and becoming one of the important powers of its era, many aspects of the Urartian state still remains obscure, despite the increasing number of the researches for the last twenty years. The ethnic origin of the ruling caste and their homeland is still a matter of debate. The names of the divinities and the geography related to these names provides a valuable research area on the mentioned subject. Neither the name of the chief god Haldi, nor the names of most of the divinities can be explained with the help of the 'Urartian' language, used by the warrior elites. Additionally, the geography connected to the prior divinities cannot be related to the eastern part of the Lake Van Basin, in other words, the Urartian 'heartland'. This paper tries to make an understanding of the identity of the entity called as 'Urartu', by analysing the names of the primary Urartian divinities, in their relation with the contemporary cultures.