Side -The Story ofDiscovering the Last City

Abstract

Side Kenti, henüz arkeolojik olarak belgelenemese de, kaynaklar ışığında geçmişi MÖ II. bine kadar uzanan, bölgenin en eski kentlerinden biridir. Bu zengin ve kalabalık nüfuslu kentin ne zaman terk edildiği kesin değildir. Ancak kaynaklar ve yeni araştırmalar, kentin MS VII. yüzyılın üçüncü çeyreğinden sonra küçüldüğünü ve muhtemelen surun içine çekildiğine işaret etmektedir. Bu küçülmenin sebebi, VII. yüzyılın içinde yaşanan Önce Sasani ardından da Arap saldırıları ile ilişkili olmalıdır. XII. yüzyıl kaynakları, artık "Yanık Antalya" olarak isimlendirilen bu kentin nüfusunun iki saat mesafedeki "Yeni Antalya" ya taşındığını bildirmektedir. Belgeler bu taşınmanın X. yüzyılda ve ya hemen sonrasında bir tarihte gerçekleştiğini düşündürmektedir. Ancak, arkeolojik buluntular nüfus taşınmış olsa da, XIV. yüzyılın içlerine kadar kentte az da olsa bir cemaatin var olduğunu göstermektedir. Bu makale ile, XIV. yüzyıldan sonra tamamen terk edilen kentin, 19. yüzyılda gezginler ve araştırmacıları tarafından keşfi, 19. yüzyılın sonunda Giritli göçmenler tarafından yeniden iskanı, son olarak 20. yüzyılın ilk yarısında, büyük savaşların gölgesinde önce İtalyan araştırmacıların gelişi ve 1922 yılında gidişleri, ardından da 1943 yılında bölgeye gelen ilk Türk Araştırmacılar ile kazıların başlaması, ele alınmaktadır.

According to the sources, Side is one of the oldest cities in the Pamphylia region, dating from the XI century B.C., although this date has not yet been documemented from archaeological evidence. It is uncertain when this rich and crowded city was abandoned. However, historical sources and new research indicates the city was shrinking inside the area enclosed by the city wall after the third quarter of the VII1h century. This reduction in settlement should be related to the Sassanian and then to the Arab Muslim led attacks that took place in the VIIth century. The XIIth century sources report that the population of this city, now called "Yanık Antalya", was moved to "Yeni Antalya", approximately 70 kın. away. Documents lead us to think that this movement took place in the X1h century or soon after. However, archaeological finds indicate there was small community inhabiting the city until the XIV1h century, although the bulk of the population had left the city. This article shows the city, which was completely abandoned after the XIVth century, was discovered by travellers and researchers in the 19th century, re-settled by refugees from Crete at the end of the 19th century, the departure of Italian researchers in 1922, and the beginning of scientific excavations at Side with the first Turkish researchers who came to the region in 1943.